Nederlandse vertaling van het verhaal uit The Rat Gazette: Honebana Geschreven door Hideki Tokushige

Honebana
door Hideki Tokushige

Anna (39) is een schrijfster uit Hongkong en ze heeft al twee boeken gepubliceerd. We zijn vrienden geworden en we mailen regelmatig heen en weer. Na haar dood wil Anna een klaproos worden.

Mijn naam is Hideki Tokushige. Ik ben een kunstenaar en ik maak foto's van de "bloemen" die ik creëer. Ik hecht meer waarde aan het proces van het maken van kunst dan aan het object zelf. Ik denk dat dit iets is dat wordt beïnvloed door de cultuur van Japan, waar ik ben geboren en getogen. Wij geven de voorkeur aan schoonheid met zijn natuurlijke onregelmatigheden, in tegenstelling tot pure perfectie.


Voordat ik verder ga, is het belangrijk om te benadrukken dat ik niet dood voor mijn kunstwerken.


Vanaf kinds af aan ben ik al dol op dieren. Nadat ik was afgestudeerd aan de Tokyo School of Photography, keerde ik terug naar mijn geboorteplaats en werd ik de assistent van een imker. Ik vond het zo leuk dat ik zelf imker wilde worden. Het was rond die tijd dat ik een boek las genaamd "The School of Bones", dat was geschreven door mijn leraar natuurwetenschappen van de middelbare school. Ik realiseerde me het toen niet, maar dat boek zou mijn leven voor altijd veranderen.

Dit boek leert hoe je dieren kunt opzetten gebruikmakend van de botten en ik vond het fascinerend. Zozeer zelfs dat ik geïnteresseerd raakte om het zelf te proberen. Het boek legt uit dat een wasbeerhond vanwege zijn gemiddelde grootte het meest geschikte dier is voor beginners. Het eerste probleem is natuurlijk om er zo een te vinden.


Dat specifieke probleem zou zichzelf enige tijd later oplossen. Op een vroege ochtend liep ik over een bergweg en ik zag een wasbeerhond langs de weg liggen. Was het gewond, was het dood? Ik naderde het voorzichtig en toen ik het dier een duwtje gaf, bewoog het helemaal niet. Het was waarschijnlijk aangereden door een auto, vermoedde ik. Het had wat bloed verloren, maar het leek geen diepe wonden te hebben. Ik heb uiteindelijk de moed verzameld en het dier voorzichtig mee naar huis genomen. Toen ik het thuis had, legde ik het in de badkamer en pakte ik het boek "The School of Bones" erbij. In het boek stond dat ik moest beginnen met verticaal langs de buik van het dier te snijden. Gespannen als ik was kon ik het dier niet eens aanraken, of zelfs maar in de ogen kijken. Het ergste was echter dat ik niet eens zeker wist of het echt dood was. Het voelde koud aan, het ademde niet en het had geen pols. Maar het had ook zomaar het bewustzijn kunnen verliezen, hield ik mezelf voor, maar op de een of andere manier betwijfelde ik dat toch ook wel weer. Maar wat als ik het begon te snijden met mijn scalpel en het weer bij bewustzijn kwam en dan door de kamer rende met zijn bloederige ingewanden eruit? Dat zou voor altijd nachtmerries veroorzaken. 


Zonder 100 procent zeker te zijn dat het dood was, kon ik het niet opbrengen om het open te snijden. Ondanks dat leven het meest elementaire element van het bestaan is, kon ik het verschil tussen leven en dood niet zien. En dat was echt een schok voor mij. Na drie uur aarzelen verzamelde ik eindelijk genoeg moed om het mes in de buik van de wasbeer te drukken. Maar mijn handen trilden nog steeds en leken niet door te willen gaan met de incisie. Toen het eindelijk allemaal voorbij was, na veel meer uren dan ik me kan herinneren, was ik volledig uitgeput. Toen ik naar de schedel van het dier keek, leek het me te zeggen: "Je weet helemaal niets van leven en dood".


Een paar jaar na die ontmoeting met de wasbeerhond ging ik naar Tokio om een nieuwe carrière als fotograaf te beginnen. Maar het was niet gemakkelijk. Om de eindjes aan elkaar te knopen moest ik ook als heftruckchauffeur aan de slag. Elke dag maakte ik de reis van mijn huis naar de fabriek en terug, worstelend om te overleven en constant op zoek naar die ongrijpbare foto's 'die alleen ik kon maken'. Toen op een koude winteravond de schemering inviel, deed zich een openbaring voor die mijn tot dan toe deprimerende situatie zou veranderen. Toen ik een druk kruispunt passeerde begon het te regenen. Ik schuilde in een gunstig gelegen café en staarde naar buiten door het raam op de tweede verdieping. Het regende harder en het asfalt werd natter en donkerder. Auto's kwamen en gingen, hun achterlichten weerspiegelden op de natte weg. Mensen liepen snel. Op de kruising openden mensen hun paraplu's. Het tafereel zag eruit als lotusbloemen die op het oppervlak van een vijver bloeien. Op dat moment, toen ik de stof en de ribben van de paraplu's zag, viel alles op zijn plaats en kreeg ik vanuit de hemel een visioen van "bloemen maken van botten".
Bloemen zijn een symbool van schoonheid en leven in alle culturen en religies. De handeling om bloemen op graven te leggen is universeel en gaat verder dan ras of ethos. In veel delen van Azië wordt bijvoorbeeld de lotusbloem als heilig beschouwd. Ik ging meteen naar huis en ging op zoek naar manieren om bloemen te maken van botten. Na veel vallen en opstaan kreeg ik eindelijk mijn eerste opdracht: een lotus in bloei.


Mijn bloemen zijn gemaakt van dierenbotten en bont. Botten vormen het raamwerk van alle gewervelde dieren, zoals vissen, reptielen, amfibieën en zoogdieren, inclusief wij mensen natuurlijk. Telkens wanneer ik in mijn studio ben en met dierlijke botten werk, heb ik het gevoel alsof ik teruggebracht ben naar de wortels van mijn bestaan. Ik maak bloemen met de originele vormen van botten. Ik snij, zaag of schaaf niet. Ik gebruik geen draden of hulpstukken. Ik monteer de bloemen van botten uitsluitend met lijm. De fragiele botten van ratten en muizen en de fijne structuur van hun vacht maken ze zeer geschikt voor mijn bloemsierkunst. Ik ben altijd op zoek naar een gemeenschappelijke structuur in de natuur, tussen dieren en planten.


Mijn Narcis is samengesteld uit de kinbeenderen van een rat. Mijn Hortensiabloemblaadjes zijn gemaakt van de schouderbladen van ratten. En mijn Chinese lantaarnplant is gemaakt van de koppen, staarten, stekels en ribben van muizen en ratten. In mijn handen krijgen vachten een nieuw leven, als bladeren. Als ik eenmaal een bloem heb voltooid, maak ik er foto's van. Daarna breng ik het naar een plek met een mooi uitzicht en begraaf hem respectvol in de grond. Mensen vragen me vaak waarom ik mijn creaties niet bewaar, maar ik heb het gevoel dat schoonheid van voorbijgaande aard is. Bloemen zijn op een gegeven moment mooi omdat ze daarna verwelken. Ik bewaar mijn bloemen ook niet; het enige wat ik er van bewaar zijn mijn foto's.


Ik heb het hele proces "Honebana" genoemd. In het Japans betekent "Ho-ne" botten en "Ba-na" bloemen. Tot nu toe heb ik 17 verschillende soorten bloemen gemaakt. Om één hele bloem te maken, gebruik ik tussen de één en tweehonderd botten, die ik haal van knaagdieren zoals ratten en muizen. Ik ontleed de dieren één voor één, verwijder hun vacht en maak hun botten schoon. Het kost me enkele maanden om slechts één bloem af te maken, waarbij het proces van het verzamelen van botten het meest tijdrovend is. Ik wil hier nogmaals benadrukken dat ik geen dieren dood voor mijn kunst. Het zijn ratten en muizen die in kooien worden geboren en vervolgens worden grootgebracht, gedood en in dierenwinkels worden verkocht als voedsel voor grote slangen en vogels. Voor mij belichamen ze hoe wij mensen omgaan met de natuur in de moderne samenleving. Ik probeer ze wat respect te geven, door zin aan hun leven te geven door ze te transformeren in bloemen, alsof ze artistiek herboren worden.


Ik creëer deze vorm van kunst nu al meer dan 10 jaar, met de ingebeelde woorden van de wasbeerhond: "Je weet niets over leven en dood" in gedachten. Zoals ik het nu zie, is Honebana mijn reactie op die wasbeerhond. Honebana verzoent tegenstrijdige elementen: leven en dood, dieren en planten, schoonheid en lelijkheid, kleuren en zwart-wit, natuurlijk en kunstmatig, en schepping en vernietiging. Ik geloof dat het een cruciale rol van een kunstenaar is om tegengestelde waarden in overweging te nemen en ze fundamenteel opnieuw te verbinden.


Drie jaar geleden ontving ik deze e-mail:
Beste Hideki,
Je sculpturen zijn prachtig.
Ik vraag me af, neem je botdonaties aan?
Ik ben op zoek naar een kunstenaar om mijn botten aan te doneren als ik sterf, om te worden verwerkt tot kunstwerken.
Ik ben overigens niet van plan binnenkort te sterven, maar je weet maar nooit!
Hartelijke groeten, Anna


Hoe mysterieus was dat! Ze wilde dat ik haar botten zou gebruiken voor mijn kunstwerken als ze sterft. We begonnen veel ideeën uit te wisselen over ons respectieve verleden, de kracht van verbeelding en onze gemeenschappelijke grond. Daarna begon ik haar aanbod serieus te overwegen. Verder wil ik deze avontuurlijke zet uitbreiden naar mogelijk anderen. "You bloom as art" wordt mijn volgende Honebana-project, een nieuwe combinatie van begrafenis en kunst.


Ik begon een gezamenlijk onderzoeksproject met een Japanse instrumentenfabrikant om een speciale 3D-printer te ontwikkelen die de as van echte menselijke botten kan gebruiken na crematie. Zo'n apparaat bestaat natuurlijk nog niet, maar als het er was, zouden we er prachtige creaties mee kunnen maken, met delicate en fijne details zoals bloemen en fancy kant gemaakt van as. Ook kan kleur worden ingebracht en zo nodig de stevigheid van het eindproduct worden aangepast.


De hedendaagse samenleving heeft over het algemeen de neiging om de dood als iets negatiefs te zien. Het wordt vaak beschouwd als een taboe, een onderwerp dat we in ons dagelijks leven moeten vermijden. Begrafenissen zijn gebaseerd op oude tradities en religies, waarbij strikte regels en protocollen worden gevolgd in plaats van zich te concentreren op de persoonlijkheid van de overledene. Maar hopelijk hebben sommige mensen nu het gevoel dat ze openstaan voor de dood en dat er voor hen geen taboe op rust. En denk hier eens over na: op je uitvaart ben jij de hoofdpersoon omdat dit het afsluitende hoofdstuk van je leven is. Heb je er ooit serieus over nagedacht om het op dezelfde manier te ontwerpen zoals je jouw slaapkamer zou decoreren of verlichten? Of wat te dragen om de best mogelijke indruk te maken op een date? Mensen zijn niet een standaard ding; we zijn allemaal verschillend. Zouden er dus niet net zoveel verschillende begrafenissen moeten zijn als dat er levens zijn? Ik wil de dood in een nieuwe context plaatsen door gebruik te maken van kunst. Mooier, positiever en verbonden met jezelf. Wat ik voorstel is een nieuw soort begrafenis, een die ons leven weerspiegelt in een vorm van zelfexpressie. Ik geloof dat kunst onze perceptie van de dood kan veranderen. Het is iets dat ik heb geleerd van een wasbeerhond en van bevroren ratten en muizen. Vanaf dit punt begint het volgende nieuwe avontuur. Laten we samenwerken en een nieuwe manier van dood creëren voor iedereen.


Anna hoopt van haar kant een klaproos te worden. Ze houdt er vooral van om papavers te zien groeien in de Himalaya. Hoe wilder de omgeving, hoe ongelooflijker hun delicatesse en kracht, vindt ze. Dus ik ben van plan om tijdens het volgende bloeiseizoen naar de Himalaya te reizen om de wilde klaprozen te scannen.