Over The Rat Gazette.

De enige plekken op onze planeet waar er geen ratten permanent leven zijn in het ijskoude uiterste noorden en uiterste zuiden...

Ondanks die succesvolle verspreiding zijn het waarschijnlijk de meest verguisde dieren op aarde.
De meningen over de rat staan recht tegenover elkaar. Je houdt van ratten of je haat ze. Er lijkt weinig tussen te zitten.

We kennen ze vooral als de gluiperige kleine diertjes die in het donker rondscharrelen, ziektes verspreiden en ons voedsel stelen en verpesten. Aan de andere kant genieten we van de ratjes als speelse huisdiertjes.
Reizende door Europa, Azië en Noord-Amerika heb ik het imago van de rat en de relatie met de mens onderzocht en gefotografeerd.

Ratten spelen een grotere rol in ons leven dan we op het eerste gezicht zouden denken. Daarom wil ik de rat voor het voetlicht brengen. Dat is wat de rat verdient. Niet alleen omdat we veel van de rat kunnen leren, van ze kunnen profiteren en ervan kunnen genieten op allerlei gebieden maar vooral omdat ze normale levende wezens zijn met hun specifieke kenmerken. Ratten doen er toe en verdienen onze speciale aandacht.

Die speciale aandacht is The Rat Gazette. Het project, een boek, tentoonstelling en deze site, laat niet alleen de rattenbestrijding zien maar ook de verering van ratten en hun gebruik als onderzoeksobject, proefdier, showdier, als politie speurdier, voedsel en als inspiratie voor kunst.


Hoe het begon...

Ik ben Arjan Schuitman, documentair fotograaf en natuurliefhebber.

Het rattenproject, zoals ik het noem, begon eind 2009 eigenlijk bij toeval. Ik was aan het wandelen met een natuurgids in de Biesbosch, een natuurgebied langs de rivier de Merwede. We zagen op een gegeven moment in het water  een vrij groot dier langs de oevers struinen. Ik was natuurlijk gelijk enthousiast om er foto's van te maken. De natuurgids herkende het meteen en het bleek een muskusrat te zijn. Hij temperde mijn enthousiasme door me toe te fluisteren dat deze ratten worden bestreden omdat ze de dijken aantasten. Ik was verrast en verbijsterd tegelijk. Ik ben, zoals geschreven, een dierenliefhebber en reageer ook instinctief afkeurend op alles wat in mijn ogen onrecht is. Een ongemakkelijk gevoel drijft me dan om erachter te komen wat er precies aan de hand is. In de weken erna ben ik verschillende keren met de, overigens erg vriendelijke, rattenbestrijder meegeweest op zijn tochten door de Biesbosch. Omdat ik ook nog een boeiend onderwerp zocht voor het eindexamen van de Fotoacademie vielen de puzzelstukjes in elkaar. Daarmee is het hele project begonnen.

Ik realiseerde me al snel dat ik weinig over de rat wist. Toen ik als kind met vriendjes langs de sloten slenterde, zagen we eens een moedereend met een rij jongen achter haar aan zwemmen. Een prachtig gezicht. Na een paar dagen zagen we haar weer en haar rij nakomelingen was een stuk korter geworden. Veel van de kleine eendjes waren verdwenen. We speculeerde dat ze waren meegenomen door roofzuchtige ratten en reigers. We vonden het jammer dat we er niets aan konden doen. Daarna leerde ik, de algemeen bekende dingen over ratten, dat ze eng en vies zijn en ziektes verspreiden. Dus dat was eigenlijk mijn manier van denken over de rat voordat ik aan het project begon. Daarnaast had ik als dierenliefhebber ook mijn eigen  gedachten en mening over dierproeven en experimenten met dieren in het algemeen.

Toch enigszins sceptisch, maar met een gezonde dosis doorzettingsvermogen en nieuwsgierigheid, verkende ik het onderwerp en kwam steeds verder in "het rattenwereldje" terecht. Al snel leerde ik dat er een verschil is tussen echte ratten van het geslacht Rattus en de vele dieren die we ratten noemen maar formeel niet zijn, zoals de muskusrat die ik in de Biesbosch zag. Ik moest me beperken en koos daarom uiteindelijk voor de 'echte' ratten. Wat mij meteen fascineerde was hoe de verschillende mensen die met ratten omgaan, over het dier dachten. Ongeacht de omstandigheden en activiteit respecteerde vrijwel iedereen het dier. Dat verbaasde me en zette me aan het denken.

Het mooie van het project was dat hoe meer mensen ik leerde kennen des te meer bijzondere rattenonderwerpen op mijn pad kwamen. Als je alle verhalen over de rat afpelt blijkt het eigenlijk een heel normaal dier te zijn, net als alle andere, met daarbij hele bijzondere eigenschappen en dat het probleem van de rat zich beperkt tot een, weliswaar hardnekkig, slecht imago.
Ik ben ik de loop van de meer dan 10 jaar dat ik met het project bezig ben de rat steeds meer gaan waarderen en bewonderen en als ik er ergens een zie dan kan ik een glimlach niet onderdrukken en blijf ik ook enthousiast even stilstaan om er naar te kijken. Natuurlijk snap ik het ook dat we de rat bestrijden als we die in huis tegenkomen of ze bij boeren delen van de oogst vernietigen. Het is vooral de manier waarop we bestrijden, waarbij het gebruik van gif nog het minste op mijn sympathie kan rekenen. We moeten leren samenleven met de rat in een goede balans. Het is een utopie te denken dat we ooit van de rat af zouden kunen komen ook al zouden we dat willen. De rat hoort er nu eenmaal bij.

Over het gebruik van ratten in dierproeven ben ik nog niet uit en voel ik de tweestrijd nog erg in mijzelf. Een onderwerp dat ik nog nader wil onderzoeken.

Geniet van The Rat Gazette, een ode aan de rat.